Ojciec Goriot - przeczytany!

Po ostatniej deklaracji nie mogło być inaczej:-)

Trudno nazwać realistycznym to przejmujące studium ojcostwa, graniczącej z obłędem miłości rodzicielskiej, która nie dając miejsca na wzajemność, prowokuje równie obłędny egoizm i obojętność. Realistyczna jest natomiast brutalna "edukacja sentymentalna" młodego bohatera, który na naszych oczach z naiwnego studenta staje się pozbawionym złudzeń graczem, równie cynicznym jak jego przeciwnik - upragniony "wielki świat".

Jest to jedna z tych powieści, gdzie bohaterem, wbrew tytułowi, nie jest konkretna osoba ale cała galeria postaci, których ambicje, namiętności i marzenia przeplatają się w tyglu wielkiego miasta; to pierwszy tom "Komedii ludzkiej", cyklu pomyślanego jako wielki fresk - diagnoza społeczeństwa francuskiego czasu przemian.

Mimo, że książka powstała prawie 200 lat temu, to czytało mi się ją zaskakująco dobrze. Może tylko czasem trochę męczyły dialogi. Bo to nie były takie zwyczajne dialogi. W tamtych czasach rozmowa (pardon, konwersacja) była wyrafinowaną sztuką i to na dodatek sztuką często uprawianą dla niej samej, a więc wypowiedzi niekoniecznie musiały być praktyczne. Ba, nawet nie powinny takie być! Przede wszystkim miały zachwycać, bawić i łechtać próżność rozmówcy. A Balzac jako kronikarz epoki doskonale to na kartach swojej powieści odzwierciedlił. Dlatego treść, którą można by przekazać w dwóch, góra trzech słowach, zajmuje pół strony... Momentami budziło to mój podziw, bo to były naprawdę bardzo zgrabne, kwieciste, pełne emfazy sformułowania:-). Ale momentami nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że to zwykłe dłużyzny...

W lekturze zaskoczyło mnie też to, że Balzak, choć nigdy nie uczył się zasad pisarstwa, potrafił napisać książkę bardzo przyjazną czytelnikowi. Zgodną ze wszystkimi regułami. Nie ma w niej chaosu. Obdarzeni ciekawymi i spójnymi charakterami bohaterowie przedstawiani są po kolei i w taki sposób, że łatwo ich zapamiętać, mimo tego, że jest ich całkiem sporo. Odsłaniana po kawałku tajemnica zaostrza ciekawość, a umiejętnie dawkowane napięcie i zagęszczenie akcji sprawia, że lektura jest naprawdę wciągająca.

Najbardziej jednak zaskakujące jest to, że mimo prawie dwustu lat, które dzieli nas od powstania powieści, jej wymowa nadal jest żywa! Charaktery opisane przez Balzaca w żaden sposób nie straciły na aktualności. W czasie zmieniają się tylko dekoracje i sposób wysławiania się, zaś ludzie, choć w innych ciuchach i za innymi goniący gadżetami, wciąż pod skórą pozostają tacy sami. Również dzisiaj spotkać możemy ojców, którzy z miłości do swoich córek rozpieszczają je, tworząc z nich egoistyczne i niewdzięczne potwory. Również dziś bogactwo nie gwarantuje szczęścia, choć jest marzeniem i pasją wielu, którzy nie cofną się przed niczym, by je zdobyć. Również dziś elity mogą więcej, bo pieniądze dają władzę i gwarancję bezkarności...

Trochę to dołujące... Choć socjologicznie szalenie ciekawe.

Trochę rozczarowało mnie zakończenie... Zdziwiło mnie, że jeden z głównych i najbardziej wyrazistych bohaterów znika w połowie i nie bierze udziału w finale. Ale też po opisie z okładki trochę innego finału spodziewałam się... No cóż, ponoć wiele balzacowskich postaci pojawia się też w innych jego książkach, więc może zakończenie tego wątku znajdę w innej powieści cyklu Komedii ludzkiej, bo chyba jednak skuszę się, by zapoznać się z nim w całości. W przypadku twórczości Balzaca zdecydowanie apetyt rośnie w miarę jedzenia;-)