"Dzień miodu"

... w podtytule "opowieść o jedzeniu, miłości i wojnie", autorstwa amerykańskiej dziennikarki o polskich korzeniach i wielkiej miłośniczki jedzenia - Annii Ciezadlo, czytałam z przerwami ponad pół roku. Bynajmniej nie dlatego, że taka obszerna, choć prawie 500 stron formatu 135x215 mm, to jednak nie przelewki:)

"Dzień miodu" splata historię, sztukę kulinarną i naoczną relację w osobistą opowieść o przetrwaniu.

Jesienią 2003 roku Annia Ciezadlo spędziła miodowy miesiąc w Bagdadzie. Przez sześć kolejnych lat mieszkała na przemian w Bejrucie i Bagdadzie, jadła przy jednym stole z szyitami i sunnitami, lokalnymi watażkami i uchodźcami, gospodyniami i szajchami.
W przejrzystej, inteligentnej prozie Ciezadlo wykorzystuje tradycje kulinarne, by pokazać pełen życia Bliski Wschód, jakiego większość ludzi Zachodu nigdy nie miała okazji oglądać. (...)
Wraz z Autorką trafiamy w głąb Bliskiego Wschodu w historycznym momencie, kiedy nadzieja zderza się z lękiem. "Dzień miodu" to namalowany z odwagą i współczuciem obraz życia zwykłych ludzi w czasie konfliktu zbrojnego - poruszające świadectwo siły miłości i gościnności, dzięki którym można przezwyciężyć dramat wojny. 

Wszystko, co napisano na okładce to prawda. Książka jest poruszająca, przenikliwa i bardzo emocjonalna. Gdyby nie to, pewnie już dawno rzuciłabym lekturę w kąt i zajęła się czymś innym. Debiutancka książka Anni Cezadlo, prócz wymienionych zalet, ma bowiem jedną zasadniczą słabość - chaos. Myśl przewodnia zatopiona jest w takim ogromie szczegółów, że bez omówienia ogółu stają się one jedynie pustymi wypełniaczami stron i zwyczajnie nużą.

Nie jestem znawczynią realiów Bliskiego Wschodu, wiem tyle, co usłyszę na ten temat w mediach. Żeby połapać się w opisywanych w książce zdarzeniach, muszę mieć jakieś punkty odniesienia, choćby mapę, choćby daty, choćby jakiś przypis wyjaśniający to i owo... Nic takiego jednak w książce nie ma, nie ma żadnego wprowadzenia w temat. Są tylko szczegóły polityczno-historyczne, relacje z incydentów zbrojnych, opinie uczestników zdarzeń i zwykłych ludzi, którzy od lat muszą żyć w tak niepewnych i niebezpiecznych warunkach. Mrowie tak samo obcobrzmiących nazw i nazwisk, miejsc i osób, oraz wydarzeń pozbawionych kontekstu, w których bezustannie się gubiłam.

Nie jestem też znawczynią kuchni bliskowschodniej więc tak samo gubiłam się w szczegółach potraw i składających się na nie produktów, których nazwy zupełnie nic mi nie mówiły... Przyznaję, że fragmenty opisujące przygotowanie, wygląd i sposób podania arabskich dań zwyczajnie pomijałam.

A jednak, mimo tych wszystkich utrudnień w odbiorze, nie potrafiłam zrezygnować z czytania. Bo ta książka, to bardzo osobiste świadectwo przeżyć, zarówno samej autorki, jak i jej znajomych, którzy jakoś muszą sobie radzić w takich, a nie innych realiach. Radzić sobie z ciągłym zagrożeniem życia, strachem o najbliższych, niepewnością jutra. Gdy zrobiło się szczególnie niebezpiecznie, autorka, po namowach męża, zdecydowała się wreszcie wrócić do swojego bezpiecznego, amerykańskiego domu, choć okupiła to poczuciem winy i zdrady swoich libańskich i irackich przyjaciół oraz innych ludzi, którzy takiego wyboru nie mają. Oni nie mają gdzie uciec. Nie mają bezpiecznego azylu. Ich domy leżą w miejscach, które w każdej chwili mogą zostać zbombardowane przez te czy inne, walczące między sobą siły. W miejscach, w których zginać można za niewłaściwe nazwisko, wyrażane poglądy, lub mieszkanie na niewłaściwej ulicy. W miejscach, w których nie wiadomo, czy pobliska piekarnia upiecze jutro chleb, a jeśli upiecze, to czy nie rozkradną go samozwańcze oddziały tej czy innej milicji. W miejscach gdzie jedynym pozorem normalności stają się codzienne rytuały związane z jedzeniem.

Nie miałam sumienia, by się od tego odwrócić i stwierdzić, że mnie to nie interesuje, że wolę jakąś bardziej wciągającą historię, z happy endem w tle...